Σάββατο 26 Ιουνίου 2010

Γιατί φοβόταν τις βόμβες ο Άλμπερ Καμύ;

Ο Καμύ γεννήθηκε το 1913 στο επαρχιακό Μοντοβί της Αλγερίας. Οι γονείς του Γάλλοι μετανάστες. Ο πατέρας του αποθηκάριος κι η μητέρα του παραδουλεύτρα.
Ο ίδιος είχε από μικρός κλίση στο ποδόσφαιρο και στη γραφή.
Γρήγορα εξελίχθηκε σε σημαντικό μυθιστοριογράφο. Προσφιλή του θέματα το παράλογο της ανθρώπινης ύπαρξης, το πρόβλημα του κακού και της ηθικής...
Δηλώνει άθεος, αρνείται τον υπαρξισμό, βυθίζεται στις αντιφάσεις του χαρακτήρα του, θεωρεί ως μόνο σταθερό χαρακτηριστικό του την αμφιβολία για τα πάντα.
Το επάγγελμα, η σκέψη, ο έρωτας, όλη η ζωή, είναι μια μεγάλη περιπέτεια.
Φλερτάρει για μια διετία με τον κομμουνισμό, όμως η γαλλική διανόηση, και κυρίως ο Σαρτρ, τον αποκηρύσσουν μόλις κατακρίνει δημόσια τον "υπαρκτό σοσιαλισμό". Ο Καμύ είχε το "χάρισμα" να γίνεται δυσάρεστος σε όλους.
Διάσημος γυναικοκατακτητής, αν και δεν έτρεφε ιδιαίτερη εκτίμηση στο γυναικείο φύλο. "Οι γυναίκες, εκτός απ' τις στιγμές του έρωτα, είναι βαρετές, αν και οι ίδιες το αγνοούν"...
Το 1954 ξεσπά ο απελευθερωτικός αγώνας της Αλγερίας. Ο Καμύ ως "Γάλλος-Αλγερινός" κρατά αμφιλεγόμενη στάση. Καταδικάζει την αποικιοκρατική εκμετάλλευση και την εκτεταμένη χρήση βασανιστηρίων απ' τις γαλλικές αρχές, αλλά και την τρομοκρατία των επαναστατών.
Το 1957 παίρνει το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας. Στην τελετή απονομής ένας νεαρός Αλγερινός τον κατακρίνει πως δεν είναι υπέρ της αλγερινής ανεξαρτησίας. Κι ο Καμύ του απάντησε: "Αυτή τη στιγμή βάζετε βόμβες στα τραμ του Αλγερίου. Σε ένα απ' αυτά θα μπορούσε να βρίσκεται η μητέρα μου. Αν αυτή είναι η δικαιοσύνη σας. εγώ προτιμώ τη μητέρα μου"!

Κυριακή 20 Ιουνίου 2010

Το Δ.Ν.Τ. της αρχαιότητας...

Η Μίλητος, τον 6ο αι. π.Χ., ήταν η επιφανέστερη πόλη της Ιωνίας. "Πρωτεύουσα" της φιλοσοφίας, αλλά και σπουδαίο εμπορικό και ναυτικό κέντρο.
Όμως, η συσσώρευση τόσου πλούτου και η άνιση κατανομή του προκάλεσε ταξικές αντιπαραθέσεις και ταξικές ταραχές.
Δημιουργήθηκαν τρία κόμματα: η "Πλούτις", η παράταξη των πλουσίων, η "Χειρομάχα", το κόμμα των εργατών και οι "Γέργιθες", οι ακτήμονες αγρότες.
Στην αρχή, την εξουσία είχαν οι πλούσιοι. Αλλά οι αντιδράσεις του λαού ήταν τόσο έντονες, που η ηγέτες της "Πλούτιδος" συνεδρίαζαν μέσα στα πλοία τους, στην ανοιχτή θάλασσα, για λόγους ασφάλειας.
Κάποτε, η "Χειρομάχα" και οι "Γέργιθες" πήραν την εξουσία και εξαπέλυσαν διωγμό κατά των πλουσίων, εξορίες και δημεύσεις των περιουσιών τους.
Οι πλούσιοι, με τη βοήθεια των Λυδών και των Σαρτιατών, ξαναπήραν την εξουσία και προχώρησαν σε αιματηρά αντίποινα...
Η Μίλητος βυθίστηκε σε βαθιά κοινωνική και οικονομική κρίση. Τότε, κάποιοι επιφανείς Μιλήσιοι, ζήτησαν τη βοήθεια και τις συμβουλές των Παριανών, που είχαν την πιο ευημερούσα και καλά οργανωμένη πολιτεία στην Ελλάδα.
Μια πολυπρόσωπη αντιπροσωπία Παριανών έφτασε στην Μίλητο κι έπιασε αμέσως δουλειά! Γύρισαν όλη την πόλη, έμπαιναν μέσα στα σπίτια και στα μαγαζιά, κρατούσαν σημειώσεις...
Στο τέλος, μάζεψαν όλους του κατοίκους της Μιλήτου στο θέατρο της πόλης και τους είπαν:
"Όλον αυτό τον καιρό καταγράφαμε ποιοι από σας έχετε τα πιο περιποιημένα χωράφια, το πιο τακτοποιημένο σπίτι, ποιοι δουλεύετε με όρεξη και παραγωγικά και ποιοι έχετε τη φήμη τίμιων κι ευσυνείδητων ανθρώπων. Φτιάξαμε, λοιπόν, αυτόν τον κατάλογο και σας καλούμε απ' αυτούς να διαλέξετε τους κυβερνήτες της πόλης σας"...

Κυριακή 13 Ιουνίου 2010

Μπορεί να γίνει φιλόσοφος ο τύραννος;

Κάποιοι κατηγόρησαν και τον Πλάτωνα πως υπήρξε "οικότροφος" των τυράννων!
Αναφέρονται στα τρία ταξίδια του στις Συρακούσες, το πρώτο επί Διονύσιου του Πρεσβύτερου και τα άλλα δύο επί Διονύσιου του Νεότερου.
Όμως, ο Πλάτωνας δεν υπήρξε απολογητής του καθεστώτος της Τυραννίας.
Αντιθέτως, προσπάθησε να το αλλάξει...
Νόμιζε πως οι τύραννοι θα μπορούσαν να γίνουν οι "φιλόσοφοι-βασιλιάδες", όπως τους περιγράφει στην "Πολιτεία" του!
Πως θα μπορούσαν να γίνουν "φίλοι της αλήθειας και της δικαιοσύνης"!
Βέβαια, και στα τρία ταξίδια του διαπίστωσε πως όταν ένας τύραννος βγει στον ήλιο της αλήθειας, το μόνο που καταφέρνει είναι να πάθει εγκαύματα...

Σάββατο 5 Ιουνίου 2010

Πώς να συμπεριφερόταν, άραγε, ο Ευκλείδης στους δούλους του;

Τον 20ό αιώνα πολλοί διανοούμενοι "είδαν" αρετές στα ολοκληρωτικά καθεστώτα, κι έκλεισαν τα μάτια στην απανθρωπιά τους.
Μιλήσαμε ήδη για τον Μάρτιν Χάιντεγκερ, ένα απ' τα πιο λαμπρά μυαλά στην ιστορία της ανθρώπινης σκέψης, που το 1933 έγινε μέλος του Ναζιστικού Κόμματος και, αργότερα, υμνητής του Χίτλερ.
Αλλά δεν ήταν ο μόνος. Ο ποιητής Έζρα Πάουντ υπήρξε ένθερμος οπαδός του Μουσολίνι.
Ο φιλόσοφος Ζαν Πολ Σαρτρ υμνούσε το "Μεγάλο Άλμα Εμπρός" του Μάο!
Ο Μισέλ Φουκό υμνούσε τη βία και την απανθρωπιά ως θεμιτό μέσο πολιτικής δράσης.
Και ολόκληρη, σχεδόν, η γαλλική αριστερή διανόηση υμνούσε τα "επιτεύγματα" του "υπαρκτού σοσιαλισμού", κλείνοντας τα μάτια στα γκουλάγκ και στα ψυχιατρεία!
Αλήθεια, τα πολιτικά λάθη των φιλοσόφων καταστρέφουν την αξία των θεωριών τους;
Μπορούμε να πούμε πως η αξία των αποδείξεων του Ευκλείδη εξαρτάται απ' το πώς συμπεριφερόταν στους δούλους του;