Λέων Τολστόι:

"Ο πλούτος θυμίζει την κοπριά στο χωράφι.
Όταν βρίσκεται σε μεγάλο σωρό
μυρίζει άσχημα.
Όταν μοιράζεται ομοιόμορφα
κάνει το χώμα γόνιμο!"

Ματαιότης ματαιοτήτων...

Θα πρέπει να ξέρετε πως έχουν κι οι Κινέζοι το δικό τους Διογένη τον Κυνικό!
Ο Κινέζος, λοιπόν, Διογένης, είδε κάποτε έναν πάμπλουτο άνθρωπο που φορούσε μια χρυσοστόλιστη στολή.
«Σ’ ευχαριστώ πολύ!», του λέει.
«Γιατί μ’ ευχαριστείς;», τον ρωτάει ο πλούσιος.
«Για τα διαμάντια κι όλα τ’ άλλα που φοράς!»
«Ναι, αλλά δεν σου τα έδωσα, είναι ακόμα δικά μου»
«Γι’ αυτό ακριβώς σ’ ευχαριστώ», του λέει ο Κινέζος φιλόσοφος. «Διότι τα φοράς εσύ και τα βλέπω εγώ. Γιατί αυτά είναι μόνο να τα βλέπεις. Σ’ ευχαριστώ, λοιπόν, που κάνεις τον κόπο και τα φορτώνεσαι κι έχεις ταυτόχρονα την έγνοια να τα φυλάγεις και μάλιστα χωρίς να τα βλέπεις καν, έτσι που κρέμονται πάνω σου!»...
Ο αρχαίος βασιλιάς του Ισραήλ, ο σοφός Σολομών, είχε πει λίγο πριν πεθάνει:
«Αναλογίστηκα όλα όσα έκανα στη ζωή μου, με τόσο πολλούς κόπους και μόχθους, και να τι κατάλαβα: τα πάντα ήταν μάταια και πηγή θλίψεων, και σε τίποτα δεν με ωφέλησαν πραγματικά»...

Ποια δύναμη κινεί τα νήματα της ιστορίας;

Ο Χέγκελ είχε πει πως η ιστορική εξέλιξη οφείλεται στη σύγκρουση δύο αντίθετων δυνάμεων, που χάρη σε μια ξαφνική μεταβολή αντικαθίστανται από μια τρίτη μέση κατάσταση.
Την ξαφνική αυτή μεταβολή, που κινεί τα νήματα της ιστορίας, ο Χέγκελ την ονόμαζε «Παγκόσμιο Πνεύμα» ή «Παγκόσμιο Λόγο».
Με άλλα λόγια, θεωρούσε πως η πνευματική πρόοδος είναι καθοριστική για την ιστορική εξέλιξη.
Ο Μαρξ αποδέχθηκε τον αρχικό συλλογισμό του Χέγκελ, αλλά υποστήριξε πως δεν είναι η πνευματική πρόοδος που ωθεί την ιστορία, αλλά οι υλικές συνθήκες της κοινωνίας είναι αυτές που καθορίζουν την πνευματική της κατάσταση και σπρώχνουν προς τα μπρος τον τροχό της ιστορίας.

Τι είδους «υλιστής» ήταν ο Μαρξ;

Ο «ιστορικός υλισμός» του Μαρξ δεν είχε καμία σχέση με όσα διαδίδουν κάποιοι αφελείς ή κακόπιστοι θρησκευόμενοι.
Ο Μαρξ δεν ήταν ούτε σαρκολάτρης ούτε «κολλημένος» στα υλικά αγαθά και στις υλικές απολαύσεις...
Ούτε ήταν φιλοσοφικός υλιστής, όπως οι ατομιστές της αρχαιότητας ή οι μηχανιστικοί υλιστές του 17ου και 18ου αιώνα.
Πίστευε, όμως, πως οι υλικές συνθήκες διαβίωσης μιας κοινωνίας είναι αυτές που διαμορφώνουν τη σκέψη και τις αντιλήψεις των μελών της.
Οι υλικές αυτές συνθήκες είναι, κατά τη γνώμη του, αποφασιστικές για την περαιτέρω ιστορική εξέλιξη...