Τετάρτη 18 Ιουλίου 2007

Τι του έφταιγαν τα κουκιά;

Μόλις έφτασε στον Κρότωνα ο φίλος μας ο Πυθαγόρας ίδρυσε μια σχολή στην οποία τηρούσαν με απόλυτη αυστηρότητα μια σειρά από εντελώς παράξενους κανόνες! Ιδού μερικοί:
- Να μην τρως κουκιά.
- Να μην τεμαχίζεις το ψωμί.
- Να μην συνδαυλίζεις τη φωτιά με το σίδερο.
- Να μην αγγίζεις λευκό πετεινό.
- Να μην κοιτιέσαι στον καθρέφτη πλάι στο φως.
Είναι ανώφελο να προσπαθήσουμε να βρούμε το βαθύτερο νόημα όλων αυτών των εντολών. Ενδεχομένως να είχαν μεταφορική σημασία.
Το «να μην τεμαχίζεις το ψωμί σου» θα μπορούσε να σημαίνει «να μην χωρίζεις απ’ τους φίλους σου»!
Το «να μην συνδαυλίζεις τη φωτιά» ίσως σημαίνει «να σαι πάντα διατεθειμένος να συγχωρείς»!
Ένας Θεός όμως ξέρει γιατί ο Πυθαγόρας μισούσε τόσο πολύ τα κουκιά… τα αθώα και αβλαβή αυτά όσπρια!
Κατά τον Αριστοτέλη, η αιτία ήταν μια κάποια ομοιότητά τους με το αντρικό γεννητικό μόριο! Δεν μπορώ να ξέρω τι ακριβώς είχε υπ όψιν του ο μεγάλος αυτός φιλόσοφος, αλλά δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι δεν μπορούσε να σταυρώσει γκόμενα…
Για να μην ξεφεύγουμε όμως απ’ το θέμα μας … ένα είναι σίγουρο: ο Πυθαγόρας έτρεφε τόση αντιπάθεια για τα κουκιά που απαγόρευε ακόμη και να τα ονοματίσει κανείς μπροστά του!

6 σχόλια:

mamba ...black mamba είπε...

Οι αρχαίοι Έλληνες έτρωγαν σούπα από κουκιά αλλά και ωμούς τους χλωρούς καρπούς με την φλούδα. Για ορισμένους όμως Έλληνες, η κατανάλωση αυτού του οσπρίου ήταν ένα θέμα ταμπού. Ο Πυθαγόρας και οι οπαδοί του είχαν συνταυτίσει την φάβα μ' ένα βαθύτατο αίσθημα μυστικισμού. Από τα 45 χρόνια που αφιέρωσε στη μελέτη, ο μαθηματικός και φιλόσοφος πέρασε ένα μεγάλο μέρος τους στην Αίγυπτο, όπου κατανόησε την έννοια της μετενσάρκωσης και της μετεμψύχωσης. Οι σχέσεις του με τους Αιγυπτίους ιερείς ενδέχεται να τον ώθησαν στο να συνδέσει τα κουκιά με ό,τι πιο ιερό και απαραβίαστο. Σύμφωνα με τα όσα γράφει ο Κόλιν Σπένσερ στο βιβλίο του Το Συμπόσιο του Αιρετικού, Η Ιστορία της Χορτοφαγίας (The Heretic's Feast, A History of Vegeterianism) , η αρχαία αιγυπτιακή λέξη για τα κουκιά ήταν "αϊρίτ" παρόμοια με το "αΐρ" που σήμαινε "συλλαμβάνω" ή "γεννώ". Ενδεχομένως ο Πυθαγόρας είχα απαγορεύσει στους μαθητές του να τρώνε φάβα θεωρώντας ότι η σύστασή της αποτελείτο από το ίδιο υλικό με το οποίο γίνεται η αναπαραγωγή των ανθρώπων, ή επειδή πίστευε ότι τα κουκιά εμπεριείχαν τις ψυχές των νεκρών. Βλέποντας κάποιος την πλάγια όψη ενός κουκιού, θα μπορούσε να το παρομοιάσει με τα γυναικεία γεννητικά όργανα, ένα ακόμη στοιχείο του ιερού χαρακτήρα του και της σχέσης του με την δημιουργία.

Ορισμένες από τις εξηγήσεις περί της απαγόρευσης κατανάλωσης των κουκιών εκ μέρους του Πυθαγόρα είναι μάλλον τετριμμένες. Τα κουκιά είναι τοξικά για όσους είναι αλλεργικοί σ' αυτά και γι' αυτό, ίσως, απαγορεύτηκαν εν γένει. Ακόμη και σήμερα υπάρχει στην Ελλάδα η πλάνη ότι τα κουκιά είναι δηλητηριώδη.(Ο κυαμισμός ή, αλλιώς, η αλλεργική αντίδραση στα κουκιά είναι κληρονομική πάθηση).Μέχρι σήμερα, αν και δεν θεωρούνται πλέον θέμα ταμπού, τα κουκιά συνδέονται ακόμη με τις νεκρώσιμες λειτουργίες. Στην Ελλάδα, όχι πολύ καιρό πριν, ήταν ένα από τα κύρια συστατικά στα πολυσπόρια, σπόροι και ξηροί καρποί με γλυκιά γεύση που προσφέρονταν στους αγίους και τους νεκρούς σε ορισμένες γιορτές.

Αλητισσα είπε...

Καθότι η μορφώσης μου δε με βοήθα να σχολιάσω όπως ο προηγούμενος σχολιαστής κι εσύ φίλτατε Ασκαρ..
Θα ήθελα να πω το εξής:
Μικροτσούτουνος σου λέει κάτι;
Παρακαλώ να συγχωρεθεί η αναίδεια μου ως έκφραση χιούμορ..

Ασκαρδαμυκτί είπε...

Black mamba προάγεσαι!

Αλήτισσα, τέτοιος ήταν ο Αρίστος...

Ηλιας....Just me! είπε...

Άσκαρ εγώ έχω ακούσει ότι σε μερικούς ναθρώπους λείπει το κατάλληλο ένζυμο το οποίο όπως είπε και ο black mamba πολύ επιστημονικα τοποθετημένος μπορεί να φανεί θανάσιμο για αυτούς τους ανθρώπους. Τόσα πράγματα ήξερε! Μπορεί να γνώριζε ότι του διαφεύγει και το ένζυμο! :D

Haris είπε...

Μπορεί να είχε αλλεργία στα κουκιά, να τα δοκίμασα μια ημέρα, και να είδε ότι του κάνουν "κακό". Και από τότε να τα μισεί τόσο...

Εργαστήρι Δημιουργικής Έκφρασης και Γραφής είπε...

«Κυάμων απέχου» (Ιάμβλ. Προτρ. 21,37)
«Δια πολλάς ιεράς τε και φυσικάς και εις την ψυχήν ανηκούσας αιτίας» (Ιάμβλ. Πυθαγορικός Βίος 109)
«Ίσα δε παρήνει κυάμων απέχεσθαι καθάπερ ανθρωπίνων σαρκών» (Πορφυρ. Βίος Πυθαγόρου 42)
«Κυάμων απέχεσθαι, είτε ότιαιδοίοις εισίν όμοιοι ή ότι Άδου πύλαις… αγόνατον γαρ μόνον ή ότι φθείρει ή ότι τη του όλου φύσει όμοιον ή ότι ολιγαρχικόν: κληρούνται γουν αυτοίς» (Διογ. Λαέρτ. VIII, 34 κ.εφ.)

Το περίφημον αυτό Σύμβολον, το οποίον φαίνεται ότι απτέλει εν των σημαντικοτέρων μυστικών του Πυθαγορισμού, ‘εδωσε λαβήν εις πλείστας όσας ερμηνείας.
1) Ο Ηρόδοτος αναφέρει την αποστροφήν των Αιγυπτίων απέναντι του οσπρίου τούτου (των κουκιών). Δεδομένου ότι ο Πυθαγόρας παρέμεινεν επί 2ο-ετίαν εις τους αιγυπτιακούς ναούς, παρέλαβε πολλάς συνηθείας εξ αυτών. Οι κύαμοι παρουσιάζουν πολλά μειονεκτήματα απέναντι της υγείας. Ο Πλινιος και ο Κικέρων σημειώνουν ότι παρακωλύουν την πέψιν και προκαλούν αϋπνίας και εφιάλτας.
2) Κλήμης ο Αλεξανδρεύς εξηγεί ότι η σημασία της αποχής συνίσταται εις την αποχήν των συζύγων, όταν αντιληφθούν ότι η σύζυγός των κατέστη έγκυος.
3) Οι μεμυημένοι πρέπει να αποφεύγουν τα κοινωνικά αξιώματα. Εις τους Έλληνας αι εκλογαί των πολιτικών υποψηφίων ετελούντο δια της χρησιμοποιήσεως λευκών και μελανών κυάμων. Συνεπώς το ρητόν προτρέπει τους φιλοσόφους να μη αναμιγνύωνται εις τα πολιτικά ζητήματα. Ο ίδιος ο Πυθαγόρας απεποιήθη την πολιτικήν ηγεσίαν την οποίαν του προσέφερεν η πόλις του Κρότωνος. Δεν είναι ο αρμόζων ρόλος εις μεμυημένους να υποβάλλουν υποψηφιότητα, να εκτίθενται εις τας περιπετείας των βουλευτικών εκλογών, να διασύρονατι ποικιλοτρόπως αι φυσιογνωμίαι των εις προσωπικάς διαμάχας, αναξιοπρεπείς δι έναν μύστην και να δημιουργούν εκ του ασφαλούς πολυαρίθμους πολιτικούς εχθρούς. (DACIER)
4) Ο κύαμος δια της μορφής του υπενθυμίζει κατά τινα τρόπον τα γυναικεία αιδοία. Η αποχή εξ αυτών αποτελεί κλείδα δια τον Σοφόν, όστις πρέπει να είναι εις θέσιν να κυριαρχή κατά βούλησιν επί των αισθήσεων και ηδονών και να προστρέχη οπότε και εφ’ όσον θέλει εις το όπλον της εγκρατείας. (MALL.)

(ΑΝΑΤΥΠΟΝ ΕΚ ΤΟΥ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ «ΣΦΙΓΞ» 1962)