Παρασκευή 17 Ιουλίου 2009

Οι Σοφιστές

Η προσωκρατική φιλοσοφία τοποθετείται χρονικά τον 6ο και 5ο αιώνα π.Χ. Ήταν κυρίως κοσμολογική, δηλαδή ασχολούνταν με τον εξωτερικό κόσμο και τη φύση.
Τον 4ο αιώνα π.Χ. αντικαθίσταται απ' τη λεγόμενη "σωκρατική φιλοσοφία" (Σωκράτης, Πλάτωνας, Αριστοτέλης) που είναι ανθρωπολογική, βάζει, δηλαδή, στο κέντρο τον άνθρωπο.
Το πέρασμα προς τη νέα πραγματικότητα ανοίγουν οι σοφιστές που κάνουν την εμφάνισή τους από τα μέσα του 5ου αιώνα π.Χ. Διδάσκουν, κυρίως, ρητορική, πολιτική και την τέχνη επιτυχίας στη ζωή.
Τα θέματα που τους απασχολούν είναι ηθικοκοινωνικά. Χρέος κάθε ανθρώπου είναι η αναζήτηση της γνώσης. Οι γνώσεις είναι μέσα επικράτησης στη ζωή. Δεν υπάρχουν αλήθειες αντικειμενικές, όλα είναι υποκειμενικά, προϊόντα των αισθήσεων.
Κυρίαρχη στη σκέψη των σοφιστών είναι η αντίθεση μεταξύ "θέσεως" και "φύσεως". Η πρώτη ταυτίζεται με το "νόμο", είναι τεχνητό δημιούργημα, περιλαμβάνει όσα επινοούν οι άνθρωποι για να εξασφαλίσουν ομαλή κοινωνική συμβίωση. Η δεύτερη περιλαμβάνει το "αληθινό", την ουσία των όντων, το αυθόρμητο, αυτό που πράγματι είμαστε...
Σπουδαιότεροι σοφιστές ήταν:
α) Πρωταγόρας ο Αβδηρίτης (480-410 π.Χ.). Βασικό σημείο διδασκαλίας του το "πάντων χρημάτων μέτρον άνθρωπος". Όλα είναι υποκειμενικά ...
β) Αντιφών. Σύγχρονος του Σωκράτη. Πρώτο αγαθό θεωρούσε την παιδεία και πρώτο κακό την αναρχία. Υπέρμαχος της ισότητας των ανθρώπων και πολέμιος των κοινωνικών διακρίσεων.
γ) Γοργίας ο Λεοντίνος (483-375 π.Χ.). Πατέρας της ρητορικής τέχνης. Δίδασκε την άκρα αγνωσία.

3 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Οι σοφιστές δεν είχανε και τόσο καλή φήμη στην αρχαία Αθήνα αν δεν κάνω λάθος. Συνδέονταν άμεσα με τον πολιτικό κόσμο ίσως και με αδιαφανείς σχέσεις πληρώνονταν πανάκριβα και περισσότερο εδίδασκαν ρητορική (ενίοτε και δημαγωγία) παρά κάτι σαν να λέμε "φιλοσοφία". Το Περί Θεών (έργο του μεγαλύτερου σοφιστή Πρωταγόρα) είναι από τα πρώτα (γνωστά , και δεν γνωρίζω και κανένα άλλο) βιβλία που κάηκαν δημοσίως επειδή κατηγορήθηκε ως βλάσφημο. Ο ίδιος κατατρεγμένος και για να αποφύγει τον θάνατο στα 58 του πνίγηκε σε ένα ναυάγιο.

Είναι δραματική η όλη ιστορία με τους σοφιστές. Και ίσως παρά το γεγονός ότι από τους ίδιους δεν διασώθηκε κανένα σχεδόν σύγγραμμα αποτελούν μια από τις πιο υποτιμημένες φιλοσοφικές σχολές και τις πιο εφαρμοσμένες ίσως. Η "ιδέα" και η "εικόνα" τους που γέννησαν με την θεωρία τους πέρασε στον Πλάτωνα και τους μαθητές του και από εκεί στον Σοπεχάουερ και τον Νίτσε, αποτέλεσε το μπετό στα αστικοβιομηχανοποιημένα τούβλα που παρήγαγε η σύγχρονη "εποχή της πληροφορίας". Αν προσέξεις με ορισμένες ταινίες από τις ατάκες στο Swordfish μέχρι και την όλη σύλληψη του Matrix, όλα αυτά σοφισμός είναι..

Ανώνυμος είπε...

το 58 μάλλον λάθος είναι, θυμόμουν 70+ αλλά

http://istoria.exnet.gr/hellas/73--/1420--483--425-.html

ελευθερία στο ίντερνετ και μαλακίες, για αυτό δεν μου αρέσει η ιστορία..

Ασκαρδαμυκτί είπε...

Πράγματι, οι Σοφιστές είχαν κακή φήμη, και ίσως όχι άδικα. Διαφήμιζαν ανοιχτά την ικανότητά τους να κάνουν το άσπρο μαύρο καθώς και να υποστηρίζουν με τον ίδιο επιτυχή τρόπο σήμερα την μία άποψη κι αύριο την εντελώς αντίθετη.
Αυτό το φαινόμενο θεωρήθηκε αρκετά επικίνδυνο για τη δημοκρατία αλλά και την κοινωνική συνοχή που απαιτεί την πίστη σε αιώνιες και αναμφισβήτητες αξίες...