Τετάρτη 25 Φεβρουαρίου 2009

Οι νεοστωικοί...

Ο νέος στωικισμός είναι καθαρά ιταλική υπόθεση. Οι τρεις σημαντικότεροι εκπρόσωποί του ήταν κάτοικοι της Ρώμης.
Ο Σενέκας ήταν ευγενικής καταγωγής και τον διέκρινε η θαρραλέα αντιμετώπιση του θανάτου. Άλλωστε συνήθιζε να λέει: "έπειτα από μένα θα συμβεί ό,τι υπήρχε πριν από μένα"! Επίσης, τα έβαζε και με τους πλούσιους: "Συχνά οι πλούσιοι δεν αξίζουν περισσότερο απ' τις τσάντες που χρησιμοποιούν για να κουβαλάνε τα χρήματα. Αυτοί δεν είναι άνθρωποι αλλά εξαρτήματα"! Βέβαια, οι απόψεις του δεν τον εμπόδιζαν να επιδιώκει το αυγάτεμα της δικής του περιουσίας. Επί Νέρωνα κατέλαβε υψηλό πολιτικό αξίωμα και οι κακές γλώσσες έλεγαν πως πίεζε τους μελλοθάνατους να του μεταβιβάσουν τις περιουσίες τους...
Ο Επίκτητος ήταν δούλος του απελεύθερου Επαφρόδιτου (δηλ. ενός πρώην δούλου). Το μεγάλο πρόβλημα της ζωής του (ήταν κουτσός) μάλλον συνέβαλε στο να μην λατρεύει ιδιαίτερα τη ζωή. Ούτε φαίνεται να είχε σε ιδιαίτερη εκτίμηση την ιδιοκτησία. Γι' αυτό συνήθιζε να λέει: μην πεις ποτέ ότι αυτό "το έχασα" αλλά ότι "το επέστρεψα"!
Ο Μάρκος Αυρήλιος έγινε αυτοκράτορας στα σαράντα του. Αν η κακοδαιμονία του Επίκτητου ήταν η σκλαβιά και η χωλότητα, του Μάρκου Αυρήλιου ήταν το κέρατο και τα υποπροϊόντα του. Η γυναίκα του Φαυστίνα τα έφτιαχνε με τους μονομάχους ενώ ένας απ' τους "γιους του", ο Κόμοδος, ήταν βέρος εγκληματίας!
Σε μια πολεμική εκστρατεία το 181 μ.Χ. κόλλησε πανούκλα, αλλά αντιμετώπισε την κατάσταση πολύ στωικά: ξάπλωσε σ' ένα κρεβάτι, τράβηξε το σεντόνι πάνω απ' το κεφάλι του και περίμενε το θάνατο...

Δευτέρα 16 Φεβρουαρίου 2009

Εσείς τι είστε; Στωικοί ή Επικούρειοι;

Ο Στωικός πιστεύει ακράδαντα στην ηθική του αποστολή. Πρέπει πάση θυσία να την επιτελέσει! Χρειάζεται πάντα έναν μεγάλο στόχο που θα δίνει νόημα στη ζωή του. Κι επειδή φοβάται πως ο στόχος αυτός μπορεί να πραγματοποιηθεί στ’ αλήθεια, ο στωικός τον διαλέγει πολύ δύσκολο, ίσως απραγματοποίητο και εκτός των δυνατοτήτων ενός φυσιολογικού ανθρώπου! Σημασία έχει να μπορείς να υποφέρεις στο όνομα κάποιου πράγματος που έχει ηθική σημασία.

Στωικοί είναι όσοι πιστεύουν στο μεγάλο, στο μοναδικό, στο αιώνιο. Είναι προφανές πως δεν το βρίσκουν ποτέ, αυτό όμως δεν τους απαλλάσσει απ’ την επίμονη αναζήτησή του, δίχως ποτέ να συμβιβάζονται. Ή όλα ή τίποτα!

Στωικοί είναι οι αληθινοί χριστιανοί που δεν συμβιβάζονται με τίποτα άλλο εκτός απ’ το κέντρο του παραδείσου.

Στωικοί είναι και οι μαρξιστές που βάζουν σκοπό της ζωής τους να εξασφαλίσουν την Δικαιοσύνη για όλους ανεξαιρέτως, έστω και αν ενδιαμέσως προβλέπονται επαναστάσεις, δικτατορίες και άλλες δυσάρεστες καταστάσεις!

Ο Επικούρειος είναι εντελώς άλλη πάστα. Επειδή έχει επίγνωση της αστάθειας της ζωής θέτει στον εαυτό του μικρούς και πραγματοποιήσιμους στόχους.

Επικούρειος είναι ο υπάλληλος που ζητάει αύξηση εδώ και τώρα για να αγοράσει ένα καινούργιο αμάξι.

Επικούρειος είναι κι αυτός που ψηφίζει ένα κόμμα όχι για ν’ αλλάξει την κοινωνία αλλά για να βελτιώσει λίγο τη ζωή του.

Οι Επικούρειοι είναι, συνήθως, άτομα πιο γαλήνια, συμφιλιωμένα με τον κόσμο, σχεδόν πάντα χαμογελαστά και μάλλον περιφρονούν την πολιτική.
Οι Στωικοί, αντίστοιχα, είναι δουλευταράδες, δίνονται ολότελα σε ό,τι ασχολούνται, ακόμη κι όταν παίζουν χαρτιά...

Παρασκευή 13 Φεβρουαρίου 2009

Δεν φτάνει μόνο η αρετή!

Ο Παναίτιος και ο Ποσειδώνιος, οι βασικοί εκπρόσωποι του μέσου Στωικισμού, συνήθιζαν να λένε:
"Μόνη της η αρετή δεν μπορεί να εξασφαλίσει την ευτυχία. Χρειάζεται και η υγεία καθώς και λίγα λεφτά!"...

Κυριακή 1 Φεβρουαρίου 2009

Μίλα μου, μίλα μου...

Ο Ζήνωνας έλεγε:
"Έχουμε δύο αυτιά κι ένα στόμα, ακριβώς γιατί
πρέπει περισσότερο ν' ακούμε και λιγότερο να μιλάμε".