Πλατωνικός έρωτας και χριστιανική αγάπη ...

(από το ιστολόγιο θεολογικού προβληματισμού "Συ είπας")

Τον πλατωνικό έρωτα θα μπορούσαμε να τον ορίσουμε ως μια ανάταση ψυχής μέσα σε συνθήκες ιδανικής ομορφιάς. Ένα εξαιρετικό βίωμα, μια εμπειρία συγκλονιστική που σε καμιά περίπτωση δεν σταματά στην αισθησιακή σαρκική απόλαυση. Είναι μια αρμονία ψυχών που γεννά το υψηλό, το ονειρικό, το ηδανικό, το ιδεώδες.

Όμως, ο πλατωνικός έρωτας στο βάθος του είναι αριστοκρατικός! Στηρίζεται στην επιλογή ανάλογα με την αξία. Το αγαπημένο είναι ανώτερο του αγαπώντος. Αντίθετα, η χριστιανική αγάπη είναι μίμηση της αγάπης του Θεού προς τον άνθρωπο. Δεν βασίζεται στην κοινωνική σκοπιμότητα, την αλληλεγγύη, τους δεσμούς συγγένειας ή φιλίας. Ο πλησίον αγαπιέται όχι λόγω των αρετών ή της κοινωνικής του θέσης. Όσο, μάλιστα, πιο αδικαιολόγητη είναι η αγάπη (προς τον αμαρτωλό, τον εχθρό κλπ) τόσο είναι πιο αληθινή και άδολη.

Η αγάπη στρέφεται προς όλους, ο έρως ποτέ! Η χριστιανική ηθική βασίζεται στην ταπείνωση και στην παραίτηση απ' τη "δήθεν αξιοπρέπεια"! Η αρχαία ελληνική ηθική βασίζεται στην ατομική αξιοπρέπεια, στην εσωτερική αυτονομία και στην εξωτερική αυτάρκεια.

Ο 'Ερως υπακούει σε μια φυσική και λογική αναγκαιότητα. Το ωραίο δεν μπορείς παρά να το αγαπάς! Ο Έρως στρέφεται προς το ωραίο όπως το φυτό προς τον ήλιο. Η αγάπη όμως προς τον διπλανό μας είναι προσταγή "αντίθετη προς τη φύση"! Δεν είναι φυσικό και λογικό να αγαπάς κάποιον που έχεις σοβαρούς λόγους να μισείς...

Ο Πλάτων είναι κατά βάθος νομοθέτης. Σημασία γι' αυτόν έχει η επίτευξη του σκοπού του έρωτος, που είναι ο εμπλουτισμός και η βελτίωση του Εγώ! Συνεπώς, θα μπορούσε ο άνθρωπος ακόμη και να υποχρεωθεί να γίνει ηθικός. Ο Χριστός, όμως, είναι "αλιεύς ψυχών"! Έξω από την ελευθερία, χωρίς ελευθερία τίποτε δεν έχει ηθική αξία...